Trantsizio Demokratikoa Espainian: Erreforma Politikotik Lehen Hauteskundeetara

Monarkiaren Lehen Urratsak eta Herri Mobilizazioak

• Monarkiaren lehen urratsen ondoren, herri mobilizazioak sortu ziren, erreforma demokratikoen moteltasuna zela eta.
• Adolfo Suarezek bizkortu egin zituen aldaketak, eta oposizio antifrankistarekin akordioak egitea erraztu zuen.
• Suarezek, gobernuko presidente izendatu zutenak, oposizioa eta erreformistak berak harritu zituen, erregimeneko historiagatik immobilistatzat zeuzkatenak.
• Hasierako zalantzak gorabehera, Suarezek errealismoz jokatu zuen eta erreformak bizkortu zituen, oposizioa erakarriz eta elkarte politikoak despenalizatuz.
• 1976ko amnistia partziala ez zen nahikoa izan, eta 1977an zabaldu zen oposizioarekin itun politikoa eginda, frankismoaren errepresioa ezkutuan gordeta.
• 1976an, Erakunde Demokratikoen Plataforma (POD) sortu zen, zenbait eskualde eta talde politikoren laguntzarekin, eta gobernuarekin negoziatu nahi zen, nahiz eta proiektuak ez zuen lortu espero zen arrakasta.

Erreforma Politikoaren Legea

• La Ley de Reforma Política funtsezkoa izan zen erregimen frankistaren egitura desegiteko eta demokraziarako erreformetan aurrera egiteko.
• Legearen helburuak honako hauek ziren: herri subiranotasuna berreskuratzea, Gorteetako kideak sufragio unibertsalaren bidez hautatzea eta alderdien aniztasuna aitortzea.
• Hura lantzen ari zen bitartean, gobernuak elkarrizketak izan zituen hainbat eragilerekin, besteak beste, armada, Eliza, oposizioa eta Gorteetako prokuradoreak.
• Erreformaren onespena beharrezkoa zen legezkotasun demokratikoa eraikitzeko eta sistemaren haustura adostua ahalbidetzen zuen.
• Legeak oinarrizko lege maila zuen, Gorteetan babes zabalarekin onartu zen eta, ondoren, erreferendum bidez berretsi zen, herritarren parte-hartze eta babes maila altuarekin.

Erreferendumaren Ondorengo Urratsak eta Alderdi Politikoen Legeztatzea

• Erreforma Politikoaren Legeari buruzko erreferendumean emaitza onak lortu ondoren, gobernuak bere jarrera indartu eta ekimen politikoa hartu zuen.
• Gobernuak, oposizioarekin bat etorriz, zenbait ekintza egin zituen demokraziarantz aurrera egiteko, hala nola Ordena Publikoko Auzitegia kentzea, askatasunak berrezartzea, hauteskunde demokratikoak deitzea, alderdi politikoak legeztatzea eta Estatuko administrazio berri bat sortzea.
• Francoren heriotzaren ondoren alderdi politikoak legez kanpokoak izaten jarraitzen zuten arren, haren jarduerak partzialki onartzen hasi ziren.
• Alderdi politikoak otsailaren 8ko lege-dekretuaren bidez legeztatu ziren, eta hauteskundeetan parte hartzeko aukera eman zen. PCE alderdi legeztatu nagusietako bat izan zen, eta horrek eztabaida eta erresistentzia sortu zituen sektore immobilista eta militarren aldetik.
• Adolfo Suarez izan zen Zentro Demokratikoaren Batasunaren (UCD) sorreraren buru, zenbait talde demokrataren koalizio gisa; Manuel Fraga, berriz, frankismoan sustraiak zituen Aliantza Popularraren (AP) buru izan zen.

Eskualdeetako Alderdiak eta Hauteskundeetarako Prestaketa

• Hainbat eskualde-alderdi sortu ziren, hala nola Euskadiko Alderdi Sozialista (PSE-EE), Eusko Alderdi Jeltzalea (EAJ) Euskal Herrian, eta Convergència Democràtica de Catalunya (CDC) eta Esquerra Republicana de Catalunya (ERC) Katalunian.
• Hauteskundeetan arrakasta izateko aukera gutxi zuten talde politiko txikiak ugaritu egin zirela ikusi zen, bai ezkerrean, bai eskuinean.