Uhin-higidura: motak, magnitudeak eta adibideak

Uhin-higidura dimentsio batean: ekuazioa, magnitudeen definizioa, hedapen-abiadura, zeharkako uhinak eta luzetarako uhinak bereiztea, adibideak

Uhin-higidura energia transmititzeko modu bat da, nolabaiteko perturbazio motaren baten bidez burututakoa, baina materiaren garraio garbirik gabea. Espazioan hedatzen den perturbazio horri uhina deritzo.

Uhinen hedapenarekin zerikusia duten fenomeno guztietan badaude zenbait elementu komun:

• Hasierako perturbazioa
• Energia transmisioa
• Atzerapena

Uhin motak

Hedatzeko orduan ingurune materiala behar izatearen ala behar ez izatearen araberako sailkapena

Uhin mekanikoak: izaera mekanikoa duen perturbazio baten hedapena ingurune material elastiko batean zehar gertatzen da, uhinaren energia mekanikoa transmitituz. Horien adibideak dira soka batean eratzen direnak, likidoen gainazalekoak eta soinua.

Uhin elektromagnetikoak: energia elektromagnetikoaren transmisioa gertatzen da, bi eremu oszilakorren hedapenaren bidez, ingurune materialaren premiarik gabe. Era horretakoak dira erradiazio elektromagnetiko guztiak (argia, X izpiak…).

Uhinen hedapen-norabideak inguruneko partikulen higidurarekin duen erlazioaren araberako sailkapena

Zeharkako uhinak: uhina zeharkakoa da baldin eta bere hedapen-norabidea perturbaturiko ingurunean sorrarazten duen oszilazioaren norabidearen perpendikularra bada. Uhin elektromagnetikoak zeharkakoak dira, baita soka batekoak edota uraren gainazalekoak ere.

Luzetarako uhinak: uhina luzetarakoa da baldin eta bere hedapen-norabidea perturbaturiko ingurunean sorrarazten duen oszilazioaren norabidearen paraleloa bada. Horien adibideak dira malguki batean sortzen direnak espirak konprimitzen direnean. Soinua ere uhin luzetarakoa da.

Uhinen hedapenaren dimentsioak

Uhinen hedapena gertatzean azaltzen diren dimentsioen kopuruaren arabera, uhinak mota honetakoak izan daitezke:

• Unidimentsionalak
• Bidimentsionalak
• Tridimentsionalak

Uhin baten magnitudeak

• Anplitudea: puntu baten elongazio maximoa.
• Uhin-luzera: fasean dauden ondoz ondoko bi puntuen arteko distantzia.
• Periodoa: uhinak uhin-luzera ibiltzeko behar duen denbora, baita puntu batek oszilazio oso bat egiteko behar duen denbora ere.
• Maiztasuna: denbora-unitateko uhin-kopurua; periodoaren alderantzizkoa.