Wilsonen Zikloa eta Klima Aldaketaren Ondorioak

Klima

Uraren Dinamika

Klimak kontinenteetako uraren dinamika baldintzatzen du. Ozeanoen dinamika: itsas korronteak ur-mugimendu etengabeak dira, noranzko batean eta nagusiki horizontalean gertatzen direnak. Haien eragileak uraren dentsitateen desberdintasunak, haizeak eta Coriolis efektuak dira. Korronteen bidez, ozeanoak eta itsasoak beroa eta hezetasuna trukatzen dute. Korronteen arabera, klima moldaerak daude.

• Britania Handia eta Irlanda: azpipolarra izanda (latitudearen arabera), klima epela golkoen ondorioz.
• N.Y: epela izan arren, klima azpipolarra egongo da neguan Labrador korrontearen ondorioz.

Bero Espezifikoak:

• Airea eta arrokak oso bero espezifiko txikia dute; zonalde epelak edo kontinentaletan.
• Ura oso bero espezifiko altua du; oso tenperatura aldaketa gutxi ditu; zonalde ozeanikoetan batez ere.

Klima aldaketaren ondorioz sortutako poloen urketak hainbat korronteen ibilbideak moztu ditzake eta hainbat zonaldeen klima aldatu.

Wilsonen Zikloa

Litosferaren dinamika osoa azaltzeko Wilsonek proposatu zuen teoria. Horren bidez kontinenteak etengabe banatzen eta elkartzen ari dira.

Faseak:

1. Kontinenteen Azpiko Puntu Beroak:

   • Saberdura
   • Failen multzoa: rift/graben eta laku handiak (Afrikako ekialdea)
   • Apurketa (failak)
   • Urruntze indarrak gertatzen dira

2. Basaltoaren Ateratzea:

   • Zartaduretatik basaltoa ateratzen hasten (magma) → litosfera ozeanikoa sortu
   • Modu simetrikoan 2 aldeetara → dortsala
   • Litosfera ozeanikoa zabaltzen da: 1) Itsas Gorria // 2) Atlantiar

3. Litosfera Hoztu + Zurrundu:

   • Ondorioz hauskorragoa
   • Kontinentetik hurbil → l.kont. deformatu → ertzeko mendikatea
   • Hausturaren 2 alboetan konprensio indarrak
   • 2 plaka kontinentalak hurbiltzen ari dira

4. 2 Litosfera Kontinental Talka Egin:

   • Kontinenteen arteko mendikateak
   • Obdukzioa
   • Higaduraren ondorioz mendikatuen altuera jaitsiz joango da eta urteekin lautada sortuko da.

Puntu beroaren ondoroz presioa → banatzen doa → Atlantiar ozeanoaren etapa → gero eta hotzago eta ondorioz apurtzen dira eta hertzen artean hurbiltze prozesua.