A xeración do 27: poesía vangardista en España

Na década dos 20, en plenas vangardistas irrompen no panorama literario español uns mozos poetas: a Xeración do 27, que darán a mellor lírica do século en España, evolucionando desde a vangardia ata o arte puro ao estilo juanramoniano e o compromiso sociopolítico. Respondendo honestos e apaixonados a unha época complexa, pero chea dunha gran riqueza artística.

Estes autores comparten relacións persoais –conecidos como “Xeración da amizade”- Participan en actos colectivos e publicacións, homenaxes como a de Góngora no Ateneo de Sevilla e inclusión en: La Revista de Occidente ou literarias como Mediodía (1926-1929) Litoral (1926-1929), La Gaceta literaria (1927-1932) etc; semellantes na formación de ideais estéticos similares –contra o académico e o modernista e exaltan unha estética con liberdade de imaxinación e deshumanización do arte;- e á falta de guía xeracional houbo tres figuras clave para o grupo: Ortega y Gasset no filosófico, Ramón Gómez de la Serna no vangardista e Juan Ramón Jiménez no poético.

Os seus temas son os propios da lírica, desde unha perspectiva novedosa debedora das vangardas:

Pedro Salinas, mestre en ensaios (El defensor), gaña na súa dimensión intelectual: Cercana á poesía pura. A súa sinxela aparencia agocha unha traballada densidade, un achegamento á verdadeira e profunda realidade por medio da intelixencia. O futurismo e a exaltación técnica están presentes en Presagios (1929). A súa poesía amorosa constitúe unha triloxía: La voz a ti debida (1933), Razón de amor (1936) e Largo lamento (1938; publicado en 1971). O poeta atopa a súa identidade (“Eu”) na amada (“Ti”), principio iluminador do mundo. Do seu exilio reflexivo déixanos: El Contemplado (1946).

Para Jorge Guillén a poesía ten un poder creador. Trátase dunha poesía entusiasta e vital que canta o cotián e o estiliza: mergullándonos nun mundo perfecto e ordenado, sobre todo en Cántico, a súa gran obra. Con Clamor a súa poesía dará un xiro temático, os horrores que este vive fanlle plasmar un mundo “mal feito”. Guillen alenta xa que a poesía é “Cántico a pesar de clamor” O seu estilo de exquisita depuración, queda coa esencia, sendo o máis fiel representante da “Poesía pura”.

Gerardo Diego elaborou as dúas versións de poesía que deu a coñecer á Xeración do 27. Foi profesor e conferenciante, crítico literario, musical e taurino e columnista. Tomou partido polo bando sublevado e permaneceu en España ao rematar a Guerra Civil. A inclinación polo arte de vangarda levao ao creacionismo: falta de signos de puntuación, temas intrascendentes e extraordinarias imaxes. Esta tendencia foi combinada coa poesía tradicional.