Atzerriko euskalariak
Clasificado en Historia
Escrito el en 
vasco con un tamaño de 2,81 KB
73.Gaia
ATZERRIKO EUSKALARIAK
1.- Euskarologiaren sorrera
® Definizioa: geografia, zuzenbidea, politika, medizina e.A kontuan hartu
® XV eta XVI mendeetan Berpizkundearekin testu ugari, bertako eta atzerriko filologoek aztertuak = euskarologia
2.- Atzerriko filologoak eta bidaiariak: Andrea Navagero, Nicolas Landuchio, Joseph Escaligero, Bonaventura Vulcanius.
® Berpizkundean hainbat humanista Europan zehar, beren jakituriaren aztarna utzi.
· Andrea Navagero : Venezia 1383-1429
® Politikari, historialari eta poeta latindarra. Zeregin filologikoari eskaini bizitza zati handia. 1524-26 artean Espainia eta Frantziara bidaiatu eta :
® Gasteizen gaztelera hitz egiten zutela, euskara ulertu, Gipuzkoan eta Bizkaian Vascuence hitz egin. Hizkuntza berezia, ez omen zuen ez gaztelerazko, ez beste hizkuntzetako hitzik eta ® antigua lengua de los españoles. Los hombres sabes escribirla, gazteleraz, baina emakumeek hitz egin baino ez.
· Nicolas Landuchiok, Italia.
® 328 orri Esp/ ital/frants/ Bizkai hiztegia 1562. Madrilgo Liburutegi Nazionalean. 1958an Manuel Agud eta Luis Mitxelenak argitaratu eusakarzko zatia. Dictionarium Lingua Cantabriae
· Joseph Justo Escaliguero Frantzia 1540-1609.
® Tradizio humanistiko italiar eta frantsesa. Europako ia hizkuntza guztiak ezagutu
® Tiene 7 jornadas . Baiona, Francia, Navarra y España.Euskaldunok 4 hizkuntza hitz egitea beharrezkoa
.
· Bonaventura Vulcanius Brujas 1538-1614
® Gai historiko, teknologiko eta linguistikoen itzulpenak.
® Francisco de Mendoza Bobadilla kardinalaren idazkari eta liburuzain gisa etorri Espainiara, euskal glosario eta aitagure bat bildu. XVI amaieran / XVII zehar, euskarari buruzko testua zabaldu Europan zehar.
3.- Gilen Humboldt eta Euskal Herrirako bidaiak.
® Postdam jaio 1767.Prusia Erresuman. Munduko hiritartzat bere burua. Parisera joan eta Garat euskalduna ezagutu. EHa ezagutu
4.- Luis Luziano Bonaparte eta Zazpi Probintzien Atlas Linguistikoa.
Euskalki guztiak hiru talde nagusitan banatzen ditu:
A.- Bizkaiera.
B.- Gipuzkera, Iparraldeko eta Hegoaldeko Goi-Nafarrera eta Lapurtera.
C.- Zuberera, Ekialdeko eta Mendebaldeko Behe-Nafarrera.
ATZERRIKO EUSKALARIAK
1.- Euskarologiaren sorrera
® Definizioa: geografia, zuzenbidea, politika, medizina e.A kontuan hartu
® XV eta XVI mendeetan Berpizkundearekin testu ugari, bertako eta atzerriko filologoek aztertuak = euskarologia
2.- Atzerriko filologoak eta bidaiariak: Andrea Navagero, Nicolas Landuchio, Joseph Escaligero, Bonaventura Vulcanius.
® Berpizkundean hainbat humanista Europan zehar, beren jakituriaren aztarna utzi.
· Andrea Navagero : Venezia 1383-1429
® Politikari, historialari eta poeta latindarra. Zeregin filologikoari eskaini bizitza zati handia. 1524-26 artean Espainia eta Frantziara bidaiatu eta :
® Gasteizen gaztelera hitz egiten zutela, euskara ulertu, Gipuzkoan eta Bizkaian Vascuence hitz egin. Hizkuntza berezia, ez omen zuen ez gaztelerazko, ez beste hizkuntzetako hitzik eta ® antigua lengua de los españoles. Los hombres sabes escribirla, gazteleraz, baina emakumeek hitz egin baino ez.
· Nicolas Landuchiok, Italia.
® 328 orri Esp/ ital/frants/ Bizkai hiztegia 1562. Madrilgo Liburutegi Nazionalean. 1958an Manuel Agud eta Luis Mitxelenak argitaratu eusakarzko zatia. Dictionarium Lingua Cantabriae
· Joseph Justo Escaliguero Frantzia 1540-1609.
® Tradizio humanistiko italiar eta frantsesa. Europako ia hizkuntza guztiak ezagutu
® Tiene 7 jornadas . Baiona, Francia, Navarra y España.Euskaldunok 4 hizkuntza hitz egitea beharrezkoa
.
· Bonaventura Vulcanius Brujas 1538-1614
® Gai historiko, teknologiko eta linguistikoen itzulpenak.
® Francisco de Mendoza Bobadilla kardinalaren idazkari eta liburuzain gisa etorri Espainiara, euskal glosario eta aitagure bat bildu. XVI amaieran / XVII zehar, euskarari buruzko testua zabaldu Europan zehar.
3.- Gilen Humboldt eta Euskal Herrirako bidaiak.
® Postdam jaio 1767.Prusia Erresuman. Munduko hiritartzat bere burua. Parisera joan eta Garat euskalduna ezagutu. EHa ezagutu
4.- Luis Luziano Bonaparte eta Zazpi Probintzien Atlas Linguistikoa.
Euskalki guztiak hiru talde nagusitan banatzen ditu:
A.- Bizkaiera.
B.- Gipuzkera, Iparraldeko eta Hegoaldeko Goi-Nafarrera eta Lapurtera.
C.- Zuberera, Ekialdeko eta Mendebaldeko Behe-Nafarrera.