A familia como sistema social e a infancia como etapa de separación

La familia como sistema social e a infancia como etapa de separación

1- A familia é un sistema inmerso nun sistema social e os seus orixes e pautas de relación, están interrelacionados cos cambios dese sistema ao que pertence. A familia ata a data é a encargada de suplir a satisfacción das necesidades biolóxicas e afectivas das persoas; responde polo desenvolvemento integral dos seus membros e pola inserción destes na cultura, a transmisión de valores para que se comporten como a sociedade espera deles.
A pertenza a unha familia constitúe a matriz da identidade individual, de onde se aprende o que chamamos socialización e son as pautas transaccionais que nos permitirán funcionar ao longo da nosa existencia e evolución individual.

Estrutura familiar:

O holón individual, vén dado polos contidos individuais que aporta cada membro da familia.
O holón ou subsistema conxugal, abarca específicamente as relacións home-muller entre esposo e esposa.
O holón parental, defínese como o contexto relacional que inclúe as interaccións entre pais e fillos. Estas teñen que ver directamente coa crianza e socialización dos fillos.
O holón fraternal, está determinado polas relacións entre irmáns e constitúe o subsistema máis importante para a socialización do neno.

Dinámica familiar:

Entendida como estrutura relacional, depende entón da estrutura funcional determinada pola xerarquía e os roles que se desprenden dela, para cada membro do sistema familiar. Non podemos reducir a estrutura relacional dunha familia a un estereotipo, pois a riqueza espiritual da familia radica en certa forma na variedade relacional que manifesta. Por iso, non existe un dictado de receitas que indique como teñen que ser as relacións na familia, pois cada familia se relaciona de forma particular dándolle contido á súa historia familiar; pero iso si, dentro dos márxenes que lle impón o contexto xeográfico e cultural de orixe.

2- A infancia como etapa de separación

Así, a infancia constitúese como a etapa da vida na que se espera a adultez, é o primeiro escalón dun circuito vital que progresaa cara á madurez. Pero distínguese fortemente dela. Por iso decimos que a operación de constitución da infancia é unha operación de separación entre o mundo dos nenos e o mundo adulto. E esa distinción prodúcese por exclusión. É dicir, non só a través da creación de espazos para nenos e cousas para nenos, senón sobre todo a través da exclusión dos nenos do mundo adulto. É dicir, da exclusión de certas prácticas, como por exemplo, o traballo e a sexualidade. Aínda que tamén coa inclusión dos nenos na institución escolar. Pero esta inclusión pode ser pensada tamén como unha exclusión, porque os nenos van á escola para completar a súa formación. Isto significa que se considera aos nenos como seres incompletos, carentes. Recorden que a institución escolar nace baixo o lema: os nenos son os homes do mañá.

A- O desenvolvemento cognitivo

é o produto dos esforzos do neno por comprender e actuar no seu mundo. Iníciase cunha capacidade innata de adaptación ao ambiente. Consta dunha serie de etapas que representan os patróns universais do desenvolvemento. En cada etapa a mente do neno desenvolve unha nova forma de operar.
O constructivismo é o fundamento das reformas educativas. Piaget axuda aos educadores a entender como o neno interpreta o mundo. Piaget ofrecera unha excelente descrición do pensamento do neno en varias idades. Conserva as suposicións básicas que o desenvolvemento é cualitativo e gradual. O neno debe construír activamente o coñecemento. As actividades de aprendizaxe deben de adecuarse ao nivel de desenvolvemento conceptual. A interacción cos compañeiros contribúe ao desenvolvemento cognitivo. A función do profesor é de organizar, colaborar, estimular e guiar no proceso de aprendizaxe.

B- Reaccións circulares

é simplemente a reprodución activa dun comportamento descuberto ao azar de modo repetitivo. En xeral acompáñanse cun certo quantum de pracer funcional. A particularidade que as diferencia das condutas intelixentes é que teñen un só sentido non invertible.  As primarias sempre recaen sobre o propio corpo, as secundarias recaen sobre os obxectos do medio pero con escaso marxe de acomodación e desestimación de todo obstáculo á asimilación. As terciarias recaen sobre os obxectos do medio tamén pero constitúen unha acomodación natural aos obxectos do medio.
Secundaria: non ten en conta as espacialidade  nin a temporalidade. Por exemplo: un neno se atopa lonxe dun xarrón e fai movementos para intentar golpearo, sen chegar a tocalo.

C- A noción de obxecto

está constituída cando hai unha intención de busca. Só a partir da noción de obxecto permanente pódese falar da relación suxeito/ obxecto, xa que antes non había unha distinción entre o suxeito e o obxecto separadamente un do outro. Cando falamos de obxecto permanente o suxeito segue pensando nese obxecto aínda que non está no seu campo perceptivo, segue existindo; en cambio, a conservación de sustancia é a conservación dunha invariante dese obxecto que non se modifica a través das transformacións.
•O obxecto permanente é o precursor da conservación de sustancia. Se un neno posúe a noción de obxecto permanente, é porque pode significar o obxecto. O obxecto permanente é produto de coordinar accións.
•Ao pasar dun sistema cognoscitivo a outro, hai todo un replanteo de das adquisicións anteriores.

D- Asimilación

é o proceso polo cal se alteran os elementos do ambiente, de forma tal que pode ser incorporados na estrutura do organismo.
Acomodación: a esencia da acomodación é, precisamente, o proceso de adaptarse ás variadas demandas ou requerimentos que o mundo dos obxectos impón ao suxeito.
Ambos procesos son indisolubles, non poden presentarse o un sen o outro, así como non pode separarse o acto de comer (asimilación) do acto da dixestión (acomodación).

4- A sexualidade e a familia

Por unha parte amplía a noción de sexualidade máis alá dos límites estreitos nos cales esta se mantía por definición convencional, non só non a reduce á sexualidade como función da reprodución, senón que a plantexa como función de pracer, vinculada aos impulsos, ao desexo, ao mundo afectivo ou sentimental, ao mundo de Eros e aos chamados problemas sexuais e sentimentais en sentido amplo; por outra parte, fai remontar o comezo da sexualidade á primeira infancia, é dicir a un período moito máis precoz do que se pensaba ata entón. Demostra así que a sexualidade non comeza na puberdade, senón desde a infancia máis precoz, e que segue un desenvolvemento no que poden illarse diferentes etapas sucesivas, nas que entran en xogo diversas zonas eróxenas prevalecentes e os personaxes que constituirán o entorno familiar do neno, para desembocar na sexualidade adulta por oposición a unha sexualidade infantil, non ben desenvolvida, e que, por conseguinte, planteará problemas intrínsecos e extrínsecos máis ou menos evitables no suxeito da mesma.

Tema b

1- 1) Lugar do Pai: autoridade do pai, liberdade das mulleres e dependencia dos nenos. É dicir que é un patriarcado no cal o pai ten autoridade ante a muller e os fillos. 2) Lugar da Nai: a nai coida aos fillos, defínese nunha familia tradicional á nai como unha institución de acordo á maternidade do neno, tratando ao neno como desamparo, para poder conseguir unha relación entre quen coida e quen é coidado. 3) Lugar dos Nenos: ao dicirse que os nenos de hoxe teñen unha infancia perdida, pondo aos nenos como un perigo ou ameaza, provocando temor nos pais. Tamén son percibidos os nenos pola sociedade como seres antisociais e violentos, saindo a roubar, drogándose, etc, a causa da mala influencia que teñen e a súa mala crianza.
A crise da sociedade disciplinaria –como a chama Foucault- é o fin da era caracterizada pola articulación social. Esta nova etapa implica unha gran desvinculación. 
Xa que existen dificultades nas vinculacións entre a familia e a escola, é necesario esforzarse por facer un traballo de construción do vínculo. 
Cando ocorre un problema, en lugar de pensar desde a escola que as causas están no fogar, e desde o fogar que as causas están na escola, debe traballarse para ver as cuestións como problemas comúns, sen que ninguén se sinta alleo a eles. Deben converterse en ocasións para crear lazos e buscar solucións xuntos. Tamén é fundamental asumir a incerteza compartida, en lugar de recorrer de inmediato a especialistas –como psicólogos e psicopedagogos-.

2- “Contribución da familia á supervivencia da sociedade e a cultura

, porque como instancia socializadora transmite o tesouro de experiencias e valores daquela á cadea de xeracións” (Stierlin, 1997, pág. 21). Nese sentido a familia concíbese como un sistema sociocultural aberto e en transformación, que afronta unha serie de tarefas evolutivas. Todas elas directamente vinculadas coa educación e crianza dos fillos.
Como medio de crianza, a familia integra ao neno ao sistema familiar, transmitíndolle os seus valores, hábitos, intereses e actitudes. A pertenza ao sistema conleva a adopción dos contidos culturais da familia. Sen embargo como propón Bowen (1998), cada membro da familia, a medida que evoluciona, se vai

diferenciando da masa familiar. Isto quere dicir, que os fillos por exemplo, no curso do seu desenvolvemento, van elaborando as súas propias ideas e despregan o seu propio repertorio comportamental e de intereses.
En virtude deste proceso de individuación progresiva, a vida familiar se enriquece e as relacións interxeracionais se transforman seguindo o ciclo vital da familia.
Unha persoa, que na súa individualidade, se atopa pouco ou nada diferenciada do amasijo de dotes familiares ou que estea fusionado cun membro específico da familia, terá problemas de comunicación en diversos escenarios da sociedade, as súas metas e opinións se vivenciarán como limitadas e opacamente.

A- Por asimilación

 se entiende la integración de información nueva que es posible adquirir a través de la experiencia, es decir, la incorporación a la psique de elementos externos producto de las circunstancias de vida y ambiente en que ésta se desarrolla. Se hace evidente cuando los seres humanos respondemos a eventos novedosos o desconocidos acudiendo a las vivencias previas como referencia, con el fin de encontrar un sentido.
Ejmplo: Un niño ve por primera vez a una cebra, y lo nombra erróneamente como caballo, un animal más familiar a su orden de experiencias.
La acomodación, en cambio, obliga a alterar los esquemas preexistentes a raíz de una información o vivencia recién adquirida, debido a que éstos no resultan útiles para encarar la situación novedosa o desconocida, permitiendo acumular una nueva capa de experiencia.
Ejemplo: Al mismo niño que contempla la cebra por primera vez, se le acara que se trata de otro animal, y el pequeño aprende a distinguirlo de los caballos, incorporando un nuevo aprendizaje.
B- Imitación diferida (en ausencia del modelo). 2) Juego simbólico o de ficción. 3) Dibujo o imagen gráfica. 4) Imagen mental (imitación interiorizada). 5) Lenguaje (evocación verbal de acontecimientos no actuales).
Imitacion diferida: Es la que se inicia en ausencia del modelo en una conducta de imitación senso-motora, el niño comienza por imitar en presencia del modelo (por ejemplo, un movimiento de cabeza o de mano), después de lo cual puede continuar en ausencia del modelo sin que ello implique ninguna representación en pensamiento.
c- El lenguaje egocéntrico para Piaget sería un fenómeno centrado en el propio emisor, sin atender a la perspectiva del otro. Esto ocurriría por el hecho de que el niño carece aún de la capacidad de la interacción social. Además, también observamos este tipo de conducta egocéntrica en otros planos, como el pensamiento y la percepción. el lenguaje egocéntrico aparece como una expresión de la función simbólica que acaba de adquirir el niño. En torno a los 3 años, el niño empieza a adquirir la capacidad de representar su mundo a través del lenguaje, pero aún no ha comprendido completamente la función social del mismo. Por esta razón, vemos un uso del lenguaje basado en uno mismo, ya que estaría cumpliendo una función simbólica y no comunicativa.
Progresivamente, en torno a los 6-7 años, el niño irá adquiriendo la teoría de la mente. Lo que le llevará a comprender la interacción social y la importancia del lenguaje como instrumento de comunicación. 
Etapa pre-operacional: desde los 2 años hasta los 7 años aproximadamente.


d- La Conservación es el entendimiento de que un objeto permanece igual en cantidad aunque su apariencia cambie.
Para ser más específicos, la conservación es la capacidad de entender que la redistribución de la materia no afecta la masa, número, volumen o longitud.
4- La etapa oral: ocupa aproximadamente los primeros 18 meses de vida, y en ella aparecen los primeros intentos por satisfacer las demandas promovidas por la libido. En ella, la boca es la principal zona en la que se busca el placer. También es la boca una de las principales zonas del cuerpo a la hora de explorar el entorno y sus elementos.
Etapa anal: Esta etapa se produciría desde el fin de la etapa oral y hasta los 3 años de edad. Se trapa de la fase en la que se empiezan a controlar el esfínter en la defecación. Para Freud, esta actividad está vinculada al placer y la sexualidad.
Etapa fálica: Esta fase tiene lugar a partir de los tres años y se extiende hasta los seis. Los genitales son el objeto de placer, y aparece el interés por las diferencias sexuales y los genitales, por lo que es de suma importancia la no represión de este deseo y el correcto manejo de este estadio.
Freud afirma que los niños varones experimentan deseos sexuales hacia sus madres y ven a sus padres como rivales, por lo que temen ser castrados, proceso que resulta en el Complejo de Edipo. Más tarde los niños se identifican con sus padres y reprimen los sentimientos hacia sus madres para dejar atrás esta fase. La correcta asimilación de esta etapa tiene como consecuencia la madurez de la identidad sexual.
El concepto del Complejo de Edipo solamente hace referencia a los niños varones, pues en las niñas se denomina Complejo de Electra.
Etapa de latencia: Esta fase empieza hacia los 7 años y se extiende hasta el inicio de la pubertad. La etapa de latencia se caracteriza por no tener una zona erógena concreta asociada y, en general, por representar una congelación de las experimentaciones en materia de sexualidad por parte de los niños.
La etapa genital: aparece con la pubertad y se prolonga en adelante. Está relacionada con los cambios físicos que acompañan a la adolescencia.