Geografia, Mapa, Paisaia, Erromako Ituna, Europar Batasuna, Autonomi Erkidegoa, Aintzinako Mendigunea, Tolestura Mendikatea, Arro Sedimenarioa, Modelatu Karstikoa

Geografia

Luz azalean gertatzen diren izadi, biologia eta giza gertaerak aztertzen dituen zientzia da.

Mapa

mapa bat fenomeno edo gertaera erreal baten abstakzio sinbolikoa da; azaltzeko, aztertzeko, interpretatzeko eta baliosteko.

Paisaia

Lurralde baten kanpoko fisonomia da paisaia. Faktore naturalaren (erliebea, flora, fauna) eta giza faktoreen (jarduera ekonomikoak eta kulturalak)

Erromako Ituna

1957an sinatutako EB-ren bi hitzarmenetako bat da. Lehenak Europar Amankomunetako Merkatua ezarri zuen eta bigarrenak Energi Atomikoaren Europar elkartea sortu zen. Herrilde sinatzaileak hauexek izan ziren: Mendebaldeko Alemania, Belgika, Frantzia, Italia, Luxenburgo eta Herberea. Europan, lehenengo nazoioz gaindiko erakundeak izan ziren.

Europar Batasuna

Europar Batasuna (EB) Europako 27 estatuek osatzen dute nazioz gaindiko erakundea da. 1993ko azaroaren 1.ean Batasunaren Tratatuarekin sortu zen. 1957.ean sortu zen Europako Komunitate Ekonomikoaren ordezkaria da. Bere helburua ekonomikoaz gaina polikoa eta soziala da. Brusela da Europar Batasuneko erakundeen egoitza nagusia, bertan daude kontzeiluaren Komisioaren eta Legebiltzarreko egoitza administratiboa. Parlamentuari dagokionez, Estrasburgo da hiriburu ofiziala, Brusela hiriburu exekutiboa eta Estrasburgo hiriburu administratibo.

Autonomi Erkidegoa

Espainiako konstituzio antolamenduaren barruan dagoen lurralde entitatea da, legegintza autonomia eta betearazle ahalmenak dituena eta bere ordezkarien bitartez bere burua administratzeko ahalmena duena.

Aintzinako Mendigunea

hertziniar orogeniak sortutako erliebeak aintzinako plakak deformatu edo makurtzerakoan, gero higadurak suntzitu zuena eta Alpetar orogenia altxatu eta gaztuetu zuena(sist zentr./ leongo mend)

Tolestura Mendikatea

mendikate gazteak dira, Aro Tertziarioan Orogenia Alpetarren mugimendu orogenikoek sortutakoak, geosinklinal batean Sekundarioan zehar pilatutako sedimentoak tolestean.

Arro Sedimenarioa

Sedimentuen metaketa garrantzitsua da, lurgainaren higaduraren ondorio dena. Arro sedimentario bati buruz hitz egiteko gutxienezko baldintzak dira 100m sedimentu lodiera 10 km2 eremua. Hala ere, hainbat kilometrotako lodiera eta milaka kilometro karratuko eremua oso ohikoak dira. Adb: Ebroren arroa.

Modelatu Karstikoa

kaltzio-karbonato proportzio handia duen harri sedimentarioa da. Bestetik, konposatu kimiko hau erraz disolbatzen da gas karbonikoz kargatutako uretan, honela, uraren erasoak eragin nabarmena du kararrian, kararria higatu eta modelatu egiten baita disolbaketaren ondorioz. Paisaia karstikoa. Gainazalari dagokionez, karrarria disolbazen denean guztix pitzatu eta zatitutako harri-egiturak dira. Honako paisaiak sortzen dira(dolina, uvala, kobazuloa, leizea)