Historia de Euskadi durante a Guerra Civil e a posguerra: consecuencias e cambios

- Durante a Guerra Civil en Euskadi (1936-37) moitos vascos exiliáronse (150.000) e morreron (20.000) - As cárceres encheronse de vencidos e castigados

- Eso traerá consecuencias demográficas

- Na posguerra, as duras condicións hixiénicas, sanitarias e alimentarias terán efectos sobre a mortalidade infantil e a natalidade

- O tecido industrial de Bizkaia e Gipuzkoa apenas sufriu danos por ser aproveitado polo bando franquista

- As diferenzas sociais acentuáronse: gran burguesía vivía con enormes ganancias; a maioría da poboación tiña racionamentos

- A centralización do Estado Franquista foi total: leis, depuración de funcionarios e de clero, control militar

- A década dos 50 será a dos cambios económicos (Bizkaia, Gipuzkoa) grazas aos Plans de Estabilización e de Desenvolvemento

- Incrementarase a produción industrial en ambas e tamén sentarase as bases en Álava

- Década dos 60 e 70 – época de gran crecemento económico en Euskadi (industria e servizos)

- Iníciase os movementos cooperativos que nacen en Arrasate en 1956 (Ulgor a primeira empresa) - Crece a siderurxia, tamén o sector naval, máquina ferramenta, papel

- O nivel de vida sobe, o boom demográfico dispara, a sociedade cambia e rejuvenece.

- Os obreiros son os primeiros en ir contra o réxime con reclamacións laborais e tamén políticas - En 1946 maniféstanse en Bilbao – dura represión con miles de detidos

- O PNV baixara a súa oposición ao réxime (morte de Aguirre, fracaso da axuda internacional, falta de iniciativa) - Xóvenes universitarios separan do PNV e crean “Ekin” e despois “ETA” en 1959

- O PCE forma o núcleo de Comisións Obreiras

- Moitos sacerdotes oponense ao réxime de maneira activa

- Anos 60: grandes folgas obreiras en Bizkaia e Gipuzkoa, demostrando a organización e forza dos mesmos.

- Xentes de sectores moi diversos forman un fronte cada vez máis notorio de oposición ao sistema: traballadores, sacerdotes, intelectuais. Contan cun gran respaldo social.

- O réxime respondeu con violencia, mortes, detencións, torturas e Estados de Excepción, pero os opositores crecen. - En 1964 convócase un Aberri Eguna (día da patria) en Gernika.

- 1969-75 dase o final do réxime.

- En 1970 dase o Proceso de Burgos – xuízo militar aos militantes de ETA, xerando grandes protestas dentro e fóra do país. Non se executou a sentenza.

- Os partidos tradicionais (PSOE, PNV, PCE) e novos partidos máis á esquerda participan nunha oposición moi activa

- Demandas de amnistía, dereito de autodeterminación vasco, apoio ao euskera e á cultura vasca son as peticións principais, ademais de outras liberdades políticas, sociais e laborais.

- O protagonismo da loita contra o réxime levao ETA con atentados contra as forzas do orde, secuestro dun cónsul honorario e accións de propaganda.

- En 1973 atenta contra Carrero Blanco, a man dereita de Franco para continuar o sistema. No seu seo tamén se producen escisións

- O ambiente tense e cada vez máis radicalizado

- Torturas e mortes por parte das forzas policiais e atentados por parte de ETA.

- Añoveros, bispo de Bilbao, critica ao réxime e as súas actuacións nunha homilía tensando as relacións do réxime co Vaticano en 1975.

- Ese ano tamén hai Estado de Excepción en Bizkaia e Gipuzkoa

- En setembro dese ano, antes de morrer o ditador, ordena a morte de dous presos de ETA e 3 do FRAP.

- Unha onda de protestas nacionais e internacionais non evitou que se executara a sentenza, aínda que o réxime acababa totalmente desprestixiado.

- O 20-N morre o ditador...aínda que o réxime seguirá aínda.