Ingurune PretoGenetiko Magmatiko

Magma litosferaren edo goi-mantuaren eremutan sortzen dira, hau da, plaken dinamika harriak urtzeko. Baldintza fisiko egokiak sortzen dituen eremutan.

Zein baldintzatan sortzen da magma?

- Temperatura gorakada: plaka tektonikoen marruskadura harriak zona beroagoetan, sakonagoetan kokatzen dira edo mantu sakonetatik kokatzen den motots termiko baten eragina

- Presioa murristea: litosferaren haustura batengatik eda harri beroak sakonera gutxiagoko zona batean kokatzeagaitik

- Ura satzea: urak mineralaren osagaiekin erreak zionatzen du, normalean, eta urtzeko temperatura jaisten du.

Non sortzen da magma?

- Ertz dibergenteak: dortsaletan eta kontinente-barneko riftetan dauden pitzadurak sabaldu egiten dira eta goi-mantuko harriak presioarengaitik eta berarengaitik urtzen dira azaleratzen de magma litosfera oseaniko berria sortzen du.

- Ertz konbergenteak: bi plaka talka egin eta gero bata bestearen aspian artzen da eta magma sortzen da

- Ertz plakabarneko zonak: motoz termikoekin zerikuzia du. Behe mantutik, goi mantura doaz, litosfera aputu eta sumendiak sortzen dira.

Nola eratzen da magma: ingurune mahmatikoaren eraginpeko harrietan temperatura igotzen denean presioa jaisten denenan edo harriak osatzen dituzten mineral guztien edo batzuen taktuan jartzen direnenan, harri horien kristal egituren antolakuntza hautsi egiten da,

Zer da magma bilakatzea:

Magma-ganberetan biltzen da magmaren konposisioa aldatu daiteke.

Nola gertatzen da magmaren bilakatzea:

- Kristalizatze zatikatua: magma hozten denean, osagaiak kristalizatzen hasten dira, eta barnean dituen gasak kondentzatu egiten dira

- Magma diferenziazioa: magma geldirik badago eta kristalak eratzen diren einean bereizten ez badira, azken harriak magmaren kompozizio bera izango du.

- Harri ahokatzailearen integrazióa: magma beroak magma-ganberaren paretetako harri ahokatzaileak urtzen dituenean osagaiak magma sortzen dute

Magmen nahastea: konpozizio desberdineko magmak dituzten bi magma-ganberare komunikatzwen badira magma nahasi egiten dira eta magma berria sortzen da

Zer da metamorfismoa:

Prozesu geologiko endogeno batzuen multzoa da. Prozesu horren bitartez eta hainbat faktorearen eraginez, hala nola temperaturaren edo prezioaren eraginez dagoeneko.

Metamorfosiaren baldintzak?

- Temperatura igo: hazkunde termikobatek mineralen kristal sareak osatzen dituzten atomoen harteko loturak.

- Presioa handitzea: presioaren gorakadak harkaitz bateko kristal egiturak aldatu

- Fluidoen presentsia: presiopean dauden harri askoren ur zirkulazioa garatzen da, pikar arteko hutsunetan ur horiek ioiak daramatzate

Metamorfismoa gertatzeko baldintzak:

- Ertz konbergenteak; plaken arteko bultzadek presio handia sortzen dute subduzitzen den plakek sortzen dute

- Dortsalak; riften azpian sortzen diren magmek hurbileko temperatura eta presioa

- Ertz eraldatzailea: plaken arteko marruskadurak harrien temperatura eta presioa handitui

- Plaken barneko zonak: metamofismoa puntu beroen gure termikoekin kontaktuan dauden harrietan geratzen da.