Joaquin costaren kritika kazikismoari

4. 1.- sarrera: sei urteko iraultzailea hondoa jo eta errepublika amaitu zenean 1874.Amaieran, Borboiak,Alfonso XII errege. Erregimena 1923 arte egon. 2.-Antonio Canovas del Castillok eratu zuen Errestaurazio garaiko sistema politikoa. Gizarte ordena eta aurrerabide ekonomikoa bermatuko zuen sistema politikoaren oinarri juridikoak finkatu zituen. A) Boterea errege eta Gorteak. Senatu eta kongresua. Erligio katolikoa, baina errespetatuz. B) 1Alderdi kontserbadorea Canovas liberal moderatua eta 2Alderdi liberal fusionista Sagasta liberal progresista. C) Burgesak txandakatzea bermatxeko hauteskundeak manipulatu. D)Espainian analfabetismo handia emakume eta nekazari, Eliza hezkuntza. Baina 1876 Irakaskuntzako Erakunde Askea (ILE). 3.- a) Alderdi kontzerbadoreak gobernuan: karlista eta kuba indepeekin bakea lortzeko proiektua b)Alderdi liberalaren gobernua Proiektu erreformista. C) Eoera politikoa Euskal herrrian: karlistek nekazari gunean indar handia. Liberalak batu, karlismoari aurre egiteko eta kontzertu ekonomikoa esarri. 4.- Alfonso XII hil, emaztea Maria kristina, Alfonso XIIIaz haurdun. Txandakatze egoteko Pardoko Ituna sinatu. A) Sagasta gobernuan ekonomia susperraldia ekarri. Askatasunak lege bidez: epaimai bidezko epaiketak, gizonezko sufragioa eta burdinbidearen zabalkundea. B) Txandakatzea bete. Baina biek zaitazuna krisiarekin. Europako krisia españako esportazioa murriztu. Lur jabe muga zerga, nekazaritza krisia ondorio latza ekonom. Langile mugimenduak doktrina anarkista eta sozialista. C)-USA puerto rico, filipinas eta guam, kuba independiente, alemaniari saldu karolina uharte, mariana uharte eta palaos. -Erregenerazionismoa: Kritika gogorra egin zion Errestaurazioaren sistemari eta sistema liberala eraberritzea proposatzen zuen, jauntxokeria, analfabetismoa eta lur-jabe handien mendeko nekazaritza ustiategiak deuseztatuz. Joaquin Costa izan zen aitzindaria. - Belaunaldia Unamuno eta Pio Baroja Espainia ilunaren kritika. 5. 5.1 a)Industralizazioa, Nekazaritza, ordainketa balantza. B)Gizartea 1 aristokratak, industria eta finantza arloetako burgesia, erdi mailako klasea 2 industriako proletarioek 3 nekazari masa. C) Nazionalismoa EH Katalu. D) UGT CNT e) soldata baxua, baliabide gutxi eta eragin mugatua. Liskarrak zapaltzera bidali. 5.2 erregea eskua sartu. 5.3 Egoerak arriskuan jarri egoera politikoa. D) Larria izan zen Annualen 1921ean gertatutakoa; gidaritza militar penagarria eta Rifeko biztanleen borrokarako grina zirela eta, 8.000 espainiar soldadu hil ziren. 5.4 Estatu kolpea: Parlamentuak batzorde  bat sortu zuen Marokoko porrotaren erantzukizunak zehazteko, baina ez zuen Pablo Picasso txostenik argitaratu, estatu kolpea gertatu baitzen irailaren 12an, Primo de Riverak kolpe bat eman zuen. Erregeak Primo de Riverari emon zion gobernuak osatzeko ardura; beraz, erregeak ageriko babesa eman zion.