Korronte elektriko batek jasaten duen indar magnetikoa

IMAN NATURALAK:MAGNETITA,IPARRORRATZA, POLO MAGNETIKOA ETA LURREKO POLOAK: Imana burdina sendoki erakartzeko gai den gorputza da. Aspaldi ezagutzen da korronte elektrikoaren imanak bezala, propietate magnetikoak ditu. Aurkitutako 1.Imana naturala magnetita da /Fe3O4). Ipar orratza aspalditik ezagutzen da eta hego poloengatik errakaria dago. Aintzina batean itsasontzierako kapitain askok sekretuan erabili zuten. Imanen ezaugarriak:

• Iman baten erakartzeko ahalmen handietan muturretan dago: ipar eta hego.
• Imanen artean sortutako indarra: indar magnetikoa. Polo=aldaratu.Polo ez erakarri.
• Bere inguruan eremu magnetikoa sortu.
• Iman bakoitza bi polo magnetikoa ditu.Apurtzean bi iman txikiagoak sortu.
• Eremu magnetikoa, indar leroen bidez adierazten da. Ipar polotik atera eta hego polotik sortzen dira. Indar lerroak itxiak dira.
• Badira zenbait prozedura erraz iman artifizialak fabrikatzeko.
• Magnetismo naturala ,materian barruan sortzen diren korronte txiki eta itxiek sortu. Hauek barruan e- dituzten higidurekin identifikatzen dira. Nukleoaren inguruan biraka dabilen e- korronte elektriko berdina da. 

LURREKO POLOAK: Aspaldi iparroratzen funtzionamendua azaldu den. Lurra iman erraldoi bat zela esan zuten, polo magnetikoa polo geografikotik hurbil dituena. Lurreko edozein tokietan iparroratzen orratz imandua Ipar geografikorantz orientatzen da. Orduan, Lurrarzen eremu magnetikoaren indukzioa lerroak H polo geografikotik I polo geografikorantz doaz. Lurraren I polo geografikoa=h magnetikoa; H polo gepgrafikoa= I polo magnetikoa. Baina ipar-hego norabide geografikoa edo magnetikoa = ez; 2 lerro horien arteko  angelua deklinazio magnetikoa da. Lurraren eremu magnetikoaren intentsitatea oso txikia daM poloetan balio max: 5. 10^-5T

OERTED-en ESPERIMENTUAREN DESKRIPZIOA: korronte elektrikoak iparrorantzen orratz imantatua desbideratzen du. Korronte pasatzen denean, orratzak korrontearen norabidearekiko perpendikularki orientatzeko joera du. Korrontearen I gero eta handiago eskuinera desbideratuko da. Hauek erakusten digu elektrizitatea eta magnetismoa erlazio handia dutelako. Beraz, karga elektrikoa egikor batek eremu magnetikoa sortu. Ondorioz, korronte elektrikoak iman baten portaera du eta eremu magnetikoa sortzen du. 

INDAR MAGNETIKOA HIGITZEN ARI DEN KARGA BATEAN:

EREMU MAGNETIKOA. INDUKZIO MAGNETIKOA: Eremu magnetikoa, iman batek edo eremu magnetiko batek bere inguruko espazioan sorturiko pertubazioa da. Eremu magnetikoaren intentsitatea determinatzeko (eremu magnetikoa edo indukzio magnetikoa) B bektorea definitu behar da. Demagun espazioko eskualde batean e.M bat dagoela eta bertan q jartzen dugula. Egiezta dezakegu: Karga geldi dagoenean, karga ez du indarrik jasaten. Eta karga mugitzen ari denean ezaugarri hauek dituen indar magnetikoa jasaten du: 1.- kargaren balioaren proportzionala. 2.´v abiaduraren perpendikularra. 3.´modulua abiaduraren menpekoa da. Ezaugarri hauek kontuan hartuta, honela definitzen da indukzio magnetikoa,B: 1. Norabidea, kargen gaineantza ezker eskuineko edo sakakortxos arauen bidez determinatzen da.(-) bada alrebes. 3. Mobulua. Uunitate tentsioa (T).

EREMU LERROEN IDURIKAPENA IMAN ZUZEN BATERAKO; DIFERENTZIAK EREMU ELEKTRIKOKO LERROEKIN: Eremu magnetikoaren lerroak, nolakoa den ikusazteko erabiltzen dira. Marrazteko baldintzak: Espazioko puntu bakoitzean B indukzio lerroen ukitzailea da eta lerroen norantza=.

Lerroen dentsitatea B bektoreak eskualde horretan duen modularen proportzionala da. Gero eta lerro gehiago egon, eremu magnetikoa gora.

Eremu elektrikoekin dituen desberdintasuna: Indukzioa magnetikoaren lerroek ez dute hasiera eta amaierarik, lerro itxiak dira.2. Indukzioa lerroek ez digute ndar magnetikoen norabidea adierazten, kontutan izan behar da indar horiek beti B bektorearen perpendikularrak direla.