Miguel de Cervantes: Novelas Ejemplares e o Quijote

Publicación dun libro con 12 narracións breves ao que dá o título de novelas exemplares. A palabra novela fai referencia ao relato breve de orixe italiano 'novella'.

Características

Os relatos que integran as novelas son historias independentes que carecen dun marco común.

Tres grupos

Relatos de tono realista: Rinconcete y Cortadillo, El licenciado Vidriera

Relatos de tono idealista: El amante liberal, La española inglesa.

Relatos que combinan ambas liñas: La Ilustre Fregona y La gitanilla

Son distintas tamén as influencias nestas narracións: historias cabaleirescas, relatos tradicionais, novelas italianas, picarescas e bizantinas. Son apreciables nas novelas rasgos comúns como o emprego do diálogo para caracterizar aos personaxes, a verosimilitude, o realismo e os desenlaces felices.

Quijote

Contido e estrutura

A obra trata de dúas partes publicadas con 10 anos de diferenza unha da outra, antes de que publicaran a segunda parte do Quijote, publicouse unha segunda parte falsa co nome de Qujote de Avellaneda. A primeira parte publicase en 1605 e a segunda en 1615, pouco antes de morrer Cervantes.

Primeira parte: 52 capítulos que compoñen esta primeira parte. Preséntase ao fidalgo enlouquecido pola lectura de historias cabaleirescas, narranse as saídas de Don Quijote en busca de aventuras.

Segunda parte: O escudeiro e o cabaleiro saen durante algúns meses en dirección a Aragón e Cataluña. Hai diferentes partes: na primeira desaparecen as historias interpoladas e na outra que o fidalgo o que interpreta a realidade senón que aparecen personaxes, que fingen un ambiente cabaleiresco.

Temas

Non hai un tema claro, o propósito declarado polo autor no prólogo é a condena dos libros de cabaleirías, obras que non quería Cervantes e os intelectuais humanistas.

Decide enfocar a crítica a través do humor e a parodia, representa os valores dos ideais de liberdade e xustiza.

Estilo

O autor segue o ideal humanista dun estilo natural, equilibrado e sen afectación.

O lenguaxe apropiado, o cal os personaxes debían empregar un lenguaxe co seu mesmo estatus social e cultural.

Poesía Barroca

Temas

Dous temas principais na poesía barroca:

El desengaño: O mundo contémplase como un teatro onde todo é soño e tomar conciencia disto ao desengaño. O desegaño dá lugar a unha visión pesimista da vida humana. Son ideas presentes na abundante poesía metafísica e relixiosa do momento e o desengaño suscita a burla e a crítica.

La muerte: Considerase un presente inestable e fuxaz, e a morte acompaña ao home sempre na súa existencia.

Clasificación

Poesía filosófica e moral: Medita sobre a realidade e as aparencias, o sengaño, a fuxidade da visa e a morte, asuntos que xeran pesimismo ao que algúns escritores opoñen a súa fe cristiana.

Poesía relixiosa: Está escrita dende unha perspectiva cristiana que deposita esperanza de felicidade no máis alá, é imposible alcanzar neste mundo baleiro e en crise.

Poesía amorosa: Continúa cos patróns temáticos do petrarquismo, facendo referencia nos efectos do sentimento, no amante e dando entrada á obsesión polo paso do tempo.

Poesía satírica: Como oposición ao escuro panorama reinante, este tipo de poesía enfoca de forma alegre todo tipo de asuntos incluídos nos xéneros poéticos serios.

Poesía de circunstancias: Está ligada a acontecementos concretos como a publicación dun libro, o falecemento dun personaxe ilustre.

Características formais

Os moldes estróficos cultos máis habituais son a silva e o soneto, nos que se respecta a súa estrutura de exposición nos cuartetos e a conclusión nos tercetos

Os moldes tradicionais, revalorízanse os romances e as letrillas, composicións nas que se repite a modo de estribillo.

Os recursos literarios surxe a concepción do mundo como un movemento continuo de opostos conleva o uso de antítesis e paradoxas.

Culteranismo e conceptismo

Culteranismo: Caracterízase pola busca dun lenguaxe que se aparta do ordinario pola súa brillantez, a súa coidada elaboración formal, no que abundan cultismos, hiperbatóns.

Conceptismo: Caracterízase pola asociación sorprendente e concisa entre dous obxectos, un xogo ingeniouso que permite un coñecemento renovado dalgun aspecto da realidade.