Idazkera hieratikoa
Clasificado en Lengua y literatura
Escrito el en 
vasco con un tamaño de 5,16 KB
MATEMATIKA: Gizabanakoek, eta herriek, bizi diren ingurune natural, sozial eta kulturalean bizi-iraun eta hobetzeko, behaketa eta hausnarketarako tresna material eta intelektualak (tikak) sortu izan dituzte ingurune hau azaldu, ulertu, ezagutu, ikasi eta gauzatzeko (matema)
-Hasierako Matematikaren garapena, nekazaritzarekin sorrerarekin oso lotua dago, lehenengo herrien sorrerarekin alegia. Egunak zenbatzeko, lurren banaketarako eta antolaketarako matematikaren beharra zegoen.
-Matematika eta bere historia, antzinako zibilizazio handiekin lotu izan da.
ZENBAKIKUNTZA SISTEMA: Zenbakikuntza-sistema deritzo edozein zenbaki (arrunt) idazteko eta adierazteko, sinbolo eta hitz [kopuru mugatu]arekin, erabiltzen diren arauen eta konbenioen multzoari
-EGIPTOTARRA.
πren hurbilpenak eman zituzten.- Angelu zuzenak egiteko 3,4 eta 5 aldeko hirukiak erabiltzen zituzten. -Azalerak eta bolumenak kalkulatzeko formula batzuk ezagutzen zituzten. -Ekonomiarekin lotutako problema matematikoak proposatu eta ebatzi zituzten.
-Z GEROGRIFIKOAIkur asko behar ziren zenbaki txikiak idazteko ere.
-Z HIERAKIKOA Zenbaki handiak idazteko ikur gutxiago.
-HORUS Horus-en begiak eguzkia adierazten zuen, purua, perfektua edo aldaezina dena.- Zatikiak adierazteko, 1/2 berreturak, horusen zatikiak erabiltzea ohikoa zen. -Horus-ek Seth bere semearekin borroka bat izan zuen eta bere begia zatietan banatua geditu zen
BABILONIA Pitagoras eta Thales-en teoremak ezagutzen zituzten. Zirkunferentziaren zatiketa: 360 gradutan, gradua 60 minututan, minutua 60 segundotan. -Zirkunferentziaren luzeera hurbilpen bat ematen zuten. 3 aldiz diametroa. -Operazioa aritmetiko eta algebraiko batzuk. Zatiketak, erro karratuak, 3. Graduko ekuazioak...
ZIFRAK-Triangelu itxurako ikurrak erabili zituzten. Triangelu hauen orientazioak eragina zuen zifraren balioan.
OINARRIA. Sistema hirurogeitarra.
ZEROA: Hasieran ez zeukaten nola adierazi posizio batean zero zenbakia. Zenbakiak adieraztekoa arazoak: 60 + 20 = 80 edo 602 + 20 = 3620 Horretarako zenbakien artean hutsunea uzten zuten. 300 K.A zerorentzako sinbolo propioa erabiltzen hasi ziren.
GREKOAK: Matematikaren lehenengo oinarriak. Euklidesen liburua. -Zenbaki irrazionalen aurkikuntza. -Kurba kubikoen azpiko azalera. Musika eta Matematikaren arteko lotura.
ZIFRAK: Zenbakiak adierazteko alfabetoa erabili zuten. -Alfabetoa sistema ordenatu bat izanik, idazkera erraztu zuen. -Grekotarren alfabetoak 24 hizki besterik ez zituenez ikur bereziak erabili zituzten, kakotxak.
ERROMATARRAK Urez mugitutako errotak erabili zituzten. Inperioaren mapak egin zituzten. Egutegia aldatu zuten.
ZIFRAK: Zenbakiak idazteko alfabetoko letrak erabili zituzten. Bi taldetan banatzen dira: batetik, I, X, C, M eta bestetik V, L, D
ARAUAK: Zenbakiak handienetik txikienera idazten dira. 1. Taldeko hizkiak, 3 bider errepikatu daitezke batzerakoan. Hizki bat jarri daiteke ikur handiago baten ezkerrean kenketa egiteko. 2. Taldeko hizkiak ezin dira erripikatu eta beti batu egiten dute.
EUSKAL ERROTARIARENA: Neurri sistemak: kanak, neurri kordela, anegak... Euskerazko egunen eta hilabeteen izenen jatorriak, antzinako egutegi baten aztarnak. -ZIFRAK: Marrak eta borobilak. Idazkera eta ikurrak ez datoz bat errota desberdinetan.
GURE ZENBAKIKUNTZA SISTEMA
ZIFRAK: Ikur indo-arabiarrak: 0123456789
Mendebaldera Fibbonaci-k sartu zituen XI.Mendean.
Arauak Posiziozko zenbakikuntza-sistema hamartarra da.
Definizioa: Sistema Posizionala Zenbakikuntza-sistema bat posizionala dela esaten da zifra bakoitzaren balioa betetzen duen tokiaren menpekoa bada.
Definizioa: Oinarria Zenbakikuntza-sistema posizionalean, zifra bat posizioa bat ezkerrerago (edo eskuinerago) idazterakoan bere balio zenbat aldiz handitzen (edo txikitzen) den adieratzen du oinarriak.
GRADUAK: Birak 360 gradutan banatzen dira: 360o. Graduak 60 minututan bantzen dira: 60 ′ . Minutuak 60 segundotan banatzen dira: 60
RADIANAK Angeluak neurtzeko erradioaren eta anguluari dagokion arku luzeera arteko proportzia erabiltzen da. Zirkuferentzia osoaren luzeera 2πr da.