Vita Activaren Esparruak: Pribatua, Publikoa eta Soziala

Hannah Arendtek Giza Kondizioa lanean vita activa edo bizitza aktiboaren hiru jarduera nagusiak hiru esparru desberdinetan gauzatzen direla azaltzen du: esparru pribatuan, publikoan eta sozialean. Jarduera horiek hauek dira:

• Lana
• Fabrikazioa
• Ekintza

Arendten ikuspegitik, aro modernoan **espazio publikoaren gainbehera** gertatu da, batez ere arlo sozialaren sorrerarekin lotuta, eta horrek politika eta askatasunaren desintegrazioa ekarri du.

Arendtek, greziarrek erabiltzen zituzten oikos (pribatua) eta polis (publikoa) kontzeptuak oinarri hartuta, bereizten ditu bi espazio horiek:

Esparru Pribatua (*Oikos*)

Bizitzako beharrak asetzeko espazioa da, non nagusi diren aginte- eta obedientzia-harreman... Continuar leyendo "Arendt: Vita Activa, Esparru Pribatua, Publikoa eta Soziala" »

A Realidade en Platón

Platón propón un dualismo ontolóxico que divide a realidade en dous niveis: o mundo sensible e o mundo intelixible. O mundo sensible é o ámbito material e cambiante que percibimos cos sentidos; está formado por obxectos imperfectos que son reflexos ou imitacións das Ideas. Por outra banda, o mundo intelixible, accesible só mediante a razón, contén as Ideas ou esencias universais, que son inmutables, eternas e perfectas. A Teoría das Ideas sostén que as cousas sensibles “participan” ou imitan ás Ideas. As Ideas son o arquetipo ou modelo eterno de todo o que existe no mundo sensible. Mentres as cousas son múltiples e variables, cada Idea é única e estable, como a Idea de Xustiza ou a Idea de Beleza. Platón... Continuar leyendo "A Realidade e o Coñecemento en Platón: Unha Análise" »

Conceptos Clave de Parker: Ética, Burocracia y Emprendimiento

Este documento explora dos conceptos fundamentales desarrollados por Martin Parker que ofrecen una perspectiva crítica sobre la ética en las organizaciones y el potencial transformador de las iniciativas empresariales alternativas.

La Burocratización de lo Ético (Parker, 1998)

Parker critica que la ética en las organizaciones ha sido reducida a una herramienta burocrática, gestionada por manuales, códigos de conducta y procedimientos estándar. Esta "burocratización" convierte la ética en un proceso técnico y racionalizado que puede ser medida, auditada y gestionada, pero que pierde su dimensión crítica, reflexiva y humana. En otras palabras, la ética se transforma en... Continuar leyendo "Parker: Desafíos Éticos de la Burocracia y el Emprendimiento Transformador" »

Apoloneoa eta Dionisiakoa

Apolo eta Dionisos bizitza ulertzeko elkarren aurkako bi jarreren sinbolo, eredu edo jainkoak dira. Apolo argitasunaren eta neurriaren jainkoa da, eta formak eta ideiak erakusten ditu. Dionisos, aldiz, itxuragabearen eta neurrigabearen adierazgarria da, sexu-kilikaduren eta gauaren jainkoa. Bereizketa eta aurkakotasuna nabarmena den arren, ezin daiteke bata bestea gabe bizi. Hala eta guztiz ere, Europako filosofia-tradizioan, joera arrazionalistak dioen moduan (Platonen itzala handi samarra izan da beharbada harrezkero), arrazoi-arimak mendean hartu behar ditu sumina, atseginak eta bestelako irrikak arimaren jardueretan, sentipenen izaera berez zantarra delako.

Nietzschek horixe bera leporatzen dio filosofiari, eta,... Continuar leyendo "Nietzsche eta Marx: Erlijioaren Kritika eta Alienazioa" »

AZALPEN AURREARRAZIONALA: MITOA

Mitoak naturaz gaindiko izakiek (jainko-jainkosak, heroiak...) antzina egindako ekintza gogoangarrietan oinarritzen diren kontakizun sakratuak dira, gaur egungo mundua azaltzen dutenak.
Mendebaldeko kulturak oso gogoan izan ditu antzinako Greziako mitoak, eta, agian, horregatik dira ezagunenak. Baina, Greziako mitoez gain, beste kultura askotan ere antzeko kondairak izan dira. Mitoak munduko herri guztietan ageri dira; izan ere, mitoek geure buruari egiten dizkiogun galderen erantzunak ematen dituzte. Hainbat gairi buruzko azalpenak ematen dituzte mitoek; esate baterako, munduaren jatorria, bizitzaren zentzua, gizakiak nola agertu ziren Lurrean, landareen eta animalien itxura, naturaren zikloak eta heriotzaren... Continuar leyendo "Mitotik Logosera: Filosofiaren Jaiotza eta Bilakaera" »

Ética Universal

La Ética Formal y el Imperativo Categórico

La ética formal sostiene que un criterio meramente formal nos permite discernir si una conducta es buena o mala, permitiéndonos separar las conductas buenas de las malas. Este criterio consiste en la posibilidad de universalización de la máxima. Kant distingue entre la forma y la materia de un mandato: la materia es lo mandado y la forma, el modo de mandarlo. Otras características de la ética formal incluyen lo que se ha denominado rigorismo kantiano. Este rigorismo es una consecuencia de considerar los mandatos morales como mandatos que deben cumplirse de forma incondicionada o absoluta, es decir, como imperativos categóricos.

• El deber por el deber: El cumplimiento del deber

El pensamiento de Platón ha influido profundamente en la filosofía occidental. Hasta tal punto que no es hasta Nietzsche y su crítica a la cultura occidental, en el siglo XIX, cuando podemos encontrar una posición tan opuesta al platonismo.

La Crítica de Nietzsche al Intelectualismo Socrático

La crítica de Nietzsche se concentra en su oposición al intelectualismo socrático. Para Nietzsche, la famosa ecuación que iguala razón, virtud y felicidad (RAZÓN=VIRTUD=FELICIDAD) es el alma de la filosofía platónica. Esta ecuación representa tanto un optimismo racional injustificable como una culpabilización de la existencia que nace del resentimiento.

Con respecto a lo primero, la contingencia radical de la existencia humana es expresada... Continuar leyendo "Nietzsche y Platón: La Crítica Radical a la Metafísica Occidental y la Afirmación Vital" »

Gizakiaren Izaera eta Gizartea

Gizakiaren Izaera

Jaiotzen garenetik besteekin erlazionatu beharra dugu; taldean bizitzea ezinbestekoa da gizakientzat.

• Sortzetikoa: Herentzia biologikoak dira, hau da, jaiotzen garenetik daukaguna eta aldatzen ez dena (azalaren kolorea, aurpegia, etab.).
• Geureganatutakoa: Denborarekin gurea egiten duguna, gizartean bertan ikasten dena (hizkuntza, janzkera, etab.).

Ezaugarri asko nahaste bat dira, adibidez, adimena. Horrekin jaiotzen zara, baina denborarekin hori lantzen duzu. Honek faktore kulturala eta biologikoa du.

Kultura eta Aniztasuna

Gizakien ezaugarrietako bat kultura da. Kultura ez da bat eta bakarra; kultura asko daude munduan zehar eta desberdinak dira. Hori kultura-aniztasuna deitzen zaio (musulmanak, kristauak,... Continuar leyendo "Filosofiaren Gakoak: Gizakia, Gizartea eta Edertasuna" »

1.3.- Apolineoa eta Dionisiakoa

Nietzschek bizitzaren alderdi iluna, gaiztoa, femeninoa, afektiboa… aldarrikatzen ditu. Bere ustez, errealitatea ezin da soilik modu arrazionalean ezagutu, bertan irrazionaltasuna garrantzitsuagoa delako. Nietzschek sustatzen duen filosofiak argitasunera eraman beharrean, iluntasunera eramaten gaitu, irrazionaltasunari garrantzia handia ematen diolako. Honen ondorioz, idealismoa gogorki kritikatu zuen, arrazionaltasunean oinarritzen baita.

Bere lehenengo liburuan “Tragediaren sorrera musikaren espirituan”, Nietzschek bizitza modu berri batean aztertu eta ulertu zuen. Konturatzen da guztiok bi alderdi ditugula:

• Alderdi Apolineoa: Hau harmonia, edertasuna, neurria eta orekaren adierazgarria da. Arrazionaltasuna

Platonen eta Aristotelesen Teoria Ontologikoak

Desberdintasun Nagusiak

Platonen Ideien Teoria (Dualismoa)

Platonentzat, errealitatea bi mailatan banatzen da:

• Sentikorra (Mundu Fisikoa): Ikus daitekeena, aldatzen dena eta hondatzen dena.
• Ideien Mundua: Ezin daitekeena ikusi, errealitatearen benetako iturria eta esentzia perfektuen egoitza.

Platonen ustez, mundu fisikoan dauden gauza guztiak ideien edo formarik perfektuen isla inperfektuak dira. Esaterako, "edertasuna" edo "zirkulua" bezalako kontzeptuak ideia perfektu gisa existitzen dira mundu ideal batean, eta mundu fisikoko edertasun edo zirkulu guztiak ideia horren kopia hutsak dira.

Aristotelesen Hilemorfismoa (Monismoa)

Aristotelesek, aldiz, ez du bi errealitate bereizten. Bere hilemorfismoaren... Continuar leyendo "Platon eta Aristoteles: Errealitatearen Kontzepzio Ontologikoak" »